| موضوعات |
| مطالب تصادفی |
حاملگی و زایمان از رویداد های مهیج و لذت بخش در زندگی زنان و از حساس‌ترين دوره های زندگي یک زن درنظر گرفته می شوند.حاملگي تجربة روحي مهمي است كه سبب ايجاد تغييرات رواني زيادي در زن مي‌شود. اهمیت بهداشت روانی در این دوران به اندازهای است كه بسیاری از مسایل دوران بزرگسالی از شرایط نامناسب دورانجنینی و كودكی منشا می گیرد و صدمات وارده بر جنين در دوران بارداري مي‌تواند زمينه‌ساز بسياري از اختلالات جسمي و رواني در سال هاي بعدي زندگي فرد باشد.
متأسفانه اكثر تلاش ها وآموزش‌هايي كه تاكنون در زمينه بهداشت دوران بارداري صورت گرفته است، معطوف به حفظ و ارتقاي بهداشت جسمي مادر و جنين بوده و كمتر به اصل بسيار مهم بهداشت روان دوران بارداري توجه شده است.دوره حاملگي و پس از آن با تغييرات فيزيولوژيك و روان شناختي بسيار مهمي همراه است كه عليرغم احساس لذت مادر شدن گاهي با تغییرات روحي ناپايداري همراه مي‌گردد. این تغییرات بر حسب ماه های بارداری از شدت و ضعف برخوردار است.
سه ماهه اول بارداری
سه ماهه اول بارداری، زمان قبول حاملگی است. در این دوره فشار هیجانی وجود دارد و بیشتر مواقع فکر زن بر عوارض حاملگی و تهدید سلامت خود و جنین متمرکز است و فرد به حمایت و تقویت اعتماد به نفس نیاز دارد.زنانی که برای اولین بار باردار شده‌اند، تحت فشار هیجانی بیشتری هستند و از سردرد، خستگی زودرس، نگرانی و اضطراب شکایت دارند.البته در افرادی که بچه‌دار شدن را یکی از جنبه‌های مهم و طبیعی زندگی خود می‌دانند، این عوامل شدت کمتری دارد.
سه ماهه دوم بارداری
حدود ماه چهارم حرکات جنین به وسیله مادر احساس می‌شود. این احساس، تجربه‌ای هیجان آور و لذت بخش برای اکثر زنان است. در این زمان مادر حاملگی را واقعا احساس می‌کند و با پذیرش حاملگی احساس‌های متناقض و منفی کاهش می‌یابدو تخیلات مناسب درباره نوزاد در او افزایش می‌یابد.اغلب این احساسات باعث خشنودی و تطابق بیشتر زن با استرس‌های دوران حاملگی می‌شوداما به دلیل پیشرفت حاملگی و بروز تغییرات هورمونی در این دوره نوسان‌های خلقی به صورت افسردگی و شادی ظاهر می‌شود.
سه ماهه سوم بارداری
در سه ماهه سوم بارداری با رشد بیشتر جنین حرکت و فعالیت زن باردار کند می‌شود. از طرفی فکر رسیدن زمان زایمان، زن باردار را دچار اضطراب می‌کند و مشکلات جسمی و اضطراب باعث کاهش خواب در ماه های آخر می‌شود. ترس از زایمان و مرگ در این دوران متداول است.
در دوران بارداری اغلب زنان نسبت به زايمان و نگهداري فرزند ، به دنيا آوردن كودك ناهنجار و از اينكه نتوانند مادر خوبي باشند، ترس دارند. بدون حمايت كافي خانواده اين ترس ها افزايش مي‌يابد يا اغراق‌آميز شده و منجر به افسردگي و اضطراب مي‌گردند. بنابراين در اين دوران آسيب‌هاي رواني و عدم وجود سيستم حمايتی مناسب، زمينه را براي ابتلاي مادر به بسياري از مشكلات روحی مانند افسردگي، اضطراب، ترس مرضي و اختلال وسواس فراهم مي‌كند.
علايم افسردگي در دوران بارداري شامل خلق افسرده، از دست‌دادن علاقه يا لذت، ياس، پوچي و احساس بي‌ارزشي است. اضطراب نيز به صورت احساس دلشوره منتشر، ناخوشايند جلوه‌گر می گردد.
داشتن سابقه افسردگي يا اختلال رواني در زن باردار یا فامیل نزديک، خشنود نبودن زن و شوهر و اطرافیان نسبت به داشتن طفل جدید،نداشتن احساس علاقه نسبت به همسر،ناپايداري ازدواج و مشکل با همسر، ناخواسته بودن حاملگی، حاملگي در سنين پايين، حاملگي نخست، فقر اقتصادي، سابقه حوادث ناگوار زندگي، نگرانی از میزان پذیرش جنسیت نوزاد توسط اطرافیان، ترس از بی‌کفایتیدر اجرای وظیفه مادری،نگرانی از سقط شدن جنین و همچنینترس از درد زایمان، مرگ و وجود نوزاد به عنوان رقیب در عشق شوهر از عوامل اضطراب زای این دوره اند.به طور قطع كاهش ميزان درگيري‌هاي خانوادگي،كاهش تنش ها و فشارهاي اقتصادي و افزايش محبت و حمايت عاطفي همسر و خانواده از زن باردار، همگي از عواملي هستند كه مي‌توانند زمينه شروع يا تشديد اختلالات و بيماري‌هاي روان پزشكي را در دوران بارداري كاهش دهند يا از بين ببرندتا اين دوران به خوبي سپري شود.
برخي از وظايف شوهران جهت تامین بهداشت روانی همسر در دوران بارداري:
۱- با ناراحتي هاي دوران بارداري زن، مانند تهوع ،کمردرد و غيره همدردي نماید.
۲- با زن در رفتن به مطب پزشک ، طبق برنامه اي که پزشک تعيين مي کند همراهي کند.
۳-در صورت خسته بودن زن، اصرار به پذيرايي از فاميل و دوستان نکند و به استراحت و آرامش زن توجه کافي نمايد.
۴-با خوشرويي در مورد پيشرفت حاملگي و نوزادي که به دنيا خواهد آمد صحبت کند و سعي نمايد نگراني زن را برطرف کند.
۵-گاهي زن حامله ممکن است يکباره افسرده شود ،حالت هاي روحي زن را در اين گونه مواقع درک نمايد.
۶-در هنگام زايمان حتما سعي کند در کنار همسرش حضور يابد.
۷-حمايت و توجه و محبت همسردر تمام دوران بارداري همراه زن باردار باشد.
۸-ایجاد احساس امنيت اقتصادي در همسر تا از بروز تنش و اضطراب در وي جلوگيري كند.
۹- زن و شوهر ساعاتي از روز در مورد نامگذاري ، شيوه‌هاي تربيتي و تصميماتي كه براي آينده فرزند خود دارند با يكديگر صحبت‌كنند.
۱۰- چند ماه قبل از زمان وضع حمل، زن و شوهر به همراه يكديگر براي تهيه وسايل مورد نیاز نوزاد آينده، اقدام نمايند.
وضعيت رواني مادر در دوران بارداري تأثير بسيار زيادي در سلامت جسمي و رواني نوزاد دارد. جنين مادراني که سطح بالايي از تنش، اضطراب و آشفتگي را در بارداری تجربه کرده اند به احتمال بالاتري دچار کم وزنی هنگام تولد، نارسي و در سال های بعد اختلال بيش فعالي خواهند شد.
بهتر است زنان در معرض خطر قبل از حامله شدن با پزشک مشورت کنند و در طول بارداری از نظر مشكلات روحی روانی تحت مراقبت قرار گیرند تا براي بارداري و زايمان آمادگي رواني لازم را داشته باشد و نقش مادري خود را با آرامش خاطر انجام دهد.
پيش آگهي اکثر اختلالات روانی در این دوران نسبتاً خوب است و انتظار مي رود که با تشخيص به موقع و درمان فوري و صحيح علايم، سريعاً بهبود يابند ولي در صورت تأخير در درمان، بيماري مقاوم مي شود و زمان طولاني تري را براي درمان نياز خواهد داشت .
اميد است با توجه به نقش بهداشت روان دوران بارداري در سلامت مادر و كودك، زمان بارداري دوراني لذت بخش براي زن و شوهر و امن براي‌كودك و همچنین ارتقای بهداشت روان مادران و فرزندان آنها شود.
| مطالب سایت های دیگر |